Si po e ndryshon Rusia luftën me dronët e saj

Të gjithë janë dakord: po bëhet gjithnjë e më keq. Banorët e Kievit, ashtu si qytetarët e qyteteve të tjera ukrainase, kanë kaluar shumë gjëra. Pas 3 vitesh e gjysmë me fate të luhatshme, ata janë ende të fortë dhe jashtëzakonisht elastikë.

 

Por muajt e fundit, ata kanë përjetuar diçka të re: valë të gjera dhe të koordinuara sulmesh nga ajri, që përfshijnë qindra dronë dhe raketa, shpesh të përqendruara në një qytet të vetëm. Mbrëmë, ishte Kievi. Dhe javën e kaluar gjithashtu. Ndërkohë, ishte edhe Lutsk në perëndimin e largët.

 

Tre vjet më parë, dronët Shahed të furnizuar nga Irani ishin një risi relative. Mbaj mend që dëgjova të parin të bënte një hark të ngadaltë në qiellin e natës mbi qytetin jugor të Zaporizhzhisë në tetor 2022.

 

 

Por tani të gjithë janë të njohur me tingullin dhe versionin e tij më të frikshëm të kohëve të fundit: një ulërimë bombardimi në zhytje që disa e kanë krahasuar me aeroplanin gjerman Stuka të Luftës së Dytë Botërore.

 

Zhurma e tufave të dronëve që po afroheshin i ka kthyer civilët në strehimoret kundër bombardimeve, në metro dhe në parkingje nëntokësore për herë të parë që nga ditët e para të luftës.

 

“Shtëpia u drodh sikur të ishte bërë prej letre” më tha Katya, një banore e Kievit, pas bombardimeve të rënda të natës së kaluar. “E kaluam gjithë natën ulur në banjo.” “Shkova në parking për herë të parë,” më tha një banore tjetër, Svitlana. “Ndërtesa u drodh dhe mund të shihja zjarre përtej lumit.”

 

Sulmet nuk marrin gjithmonë jetë, por ato po përhapin frikë dhe po gërryejnë moralin. Pas një sulmi në një bllok banimi në Kiev javën e kaluar, një gjyshe e tronditur, Mariia, më tha se nipi i saj 11-vjeçar ishte drejtuar nga ajo, në strehimore, dhe tha se e kuptonte kuptimin e vdekjes për herë të parë.

 

Ai ka çdo arsye për të qenë e frikësuar. Misioni i OKB-së për Monitorimin e të Drejtave të Njeriut në Ukrainë (HRMMU) thotë se qershori shënoi numrin më të lartë të viktimave civile mujore në tre vjet, me 232 të vrarë dhe mbi 1300 të plagosur. Shumë do të jenë vrarë ose plagosur në komunitete afër vijave të frontit, por të tjerë janë vrarë në qytete larg luftimeve.

 

“Rritja e sulmeve me raketa dhe dronë me rreze të gjatë veprimi në të gjithë vendin ka sjellë edhe më shumë vdekje dhe shkatërrime për civilët larg vijës së frontit”, – thotë Danielle Bell, drejtuese e HRMMU-së. Modifikimet në dizajnin e dronëve Shahed i kanë lejuar atij të fluturojë shumë më lart se më parë dhe të zbresë mbi objektivin e tij nga një lartësi më e madhe. Rrezja e tij e veprimit është rritur gjithashtu, në rreth 2,500 km dhe është i aftë të mbajë një ngarkesë më vdekjeprurëse (nga rreth 50 kg eksploziv në 90 kg).

 

Hartat e gjurmimit të prodhuara nga ekspertët vendas tregojnë masa të dronëve Shahed që ndonjëherë marrin rrugë rrethore nëpër Ukrainë përpara se të synojnë objektivat e tyre. Shumë prej tyre – shpesh deri në gjysmën e tyre – janë karrem, të projektuar për të ngatërruar dhe mbingarkuar mbrojtjen ajrore të Ukrainës. Vijat e tjera të drejta tregojnë rrugët e raketave balistike ose të lundrimit: shumë më pak në numër, por armët në të cilat mbështetet Rusia për të shkaktuar dëmin më të madh.

Analiza nga Instituti për Studimin e Luftës me seli në Uashington tregon një rritje të sulmeve me dronë dhe raketa të Rusisë në dy muajt pas inaugurimit të Donald Trump në janar. Marsi pa një rënie të lehtë, me rritje të herëpashershme, deri në maj, kur numrat papritmas u rritën në mënyrë dramatike.

 

Rekorde të reja janë vendosur me rregullsi alarmuese. Qershori pa një rekord të ri mujor prej 5,429 dronësh, korriku ka parë më shumë se 2,000 vetëm në 9 ditët e para. Me rritjen e prodhimit në Rusi, disa raporte sugjerojnë se Moska së shpejti mund të jetë në gjendje të qëllojë mbi 1,000 raketa dhe dronë në një natë të vetme. Ekspertët në Kiev paralajmërojnë se vendi është në rrezik të mbingarkohet.

 

“Nëse Ukraina nuk gjen një zgjidhje se si të merret me këto dronë, do të përballemi me probleme të mëdha gjatë vitit 2025”, thotë ish-oficeri i inteligjencës Ivan Stupak. “Disa nga këta dronë po përpiqen të arrijnë objekte ushtarake, por pjesa tjetër, po shkatërrojnë apartamente, po bien në ndërtesa zyrash dhe po shkaktojnë shumë dëme te qytetarët.”

 

Me gjithë aftësitë e tyre në rritje, dronët nuk janë një armë e sofistikuar. Por ato përfaqësojnë një shembull tjetër të hendekut të madh në burime midis Rusisë dhe Ukrainës. Kjo gjithashtu ilustron bukur maksimën, që i atribuohet udhëheqësit të Bashkimit Sovjetik gjatë Luftës së Dytë Botërore, Joseph Stalin, se “sasia ka një cilësi të vetën”.

 

“Kjo është një luftë burimesh”, thotë Serhii Kuzan, i Qendrës Ukrainase për Siguri dhe Bashkëpunim me seli në Kiev. “Kur prodhimi i raketave të veçanta u bë shumë i ndërlikuar – shumë i shtrenjtë, shumë komponentë, shumë rrugë furnizimi të ndërlikuara – ata u përqendruan në këtë lloj të veçantë droni dhe zhvilluan modifikime dhe përmirësime të ndryshme.”

 

Sa më shumë dronë në një sulm të vetëm, thotë Kuzan, aq më shumë njësitë e mbrojtjes ajrore të Ukrainës, të cilat janë në vështirësi, kanë vështirësi t’i rrëzojnë ato. Kjo e detyron Kievin të mbështetet në furnizimin e saj të çmuar me avionë luftarakë dhe raketa ajër-ajër për t’i rrëzuar ata.

 

“Pra, nëse dronët shkojnë si një tufë, ata shkatërrojnë të gjitha raketat e mbrojtjes ajrore”, thotë ai. Prandaj Presidenti Zelensky bën thirrje të vazhdueshme drejtuar aleatëve të Ukrainës që të bëjnë më shumë për të mbrojtur qiellin e saj. Jo vetëm me raketat Patriot – jetësore për t’iu kundërvënë kërcënimit më të rrezikshëm balistik rus – por edhe me një gamë të gjerë sistemesh të tjera.

 

Të enjten, qeveria britanike tha se do të nënshkruante një marrëveshje mbrojtjeje me Ukrainën për të siguruar më shumë se 5,000 raketa të mbrojtjes ajrore. Kievi do të kërkojë shumë më tepër marrëveshje të tilla në muajt e ardhshëm.

 

BBC